ทันตกรรมป้องกัน การดูสุขภาพปากและฟัน เคลือบฟันฟลูออไรด์ลดฟันผุ

การดูสุขภาพปากและฟัน

กุญแจสำคัญที่แสนจะง่ายดายที่สามารถช่วยให้เราสามารถหลีกเลี่ยงปัญหาทั้งหมดได้นั้นคือ การดูแลความสะอาดและการควบคุมปริมาณการก่อคราบหินปูนและแบคทีเรียในช่องปาก ซึ่งเป็นสาเหตุหลักที่ก่อให้เกิดปัญหาโรคเหงือกและฟัน

การแปรงฟันและการรับประทานอาหารที่ถูกหลักโภชนาการเป็นพื้นฐานและหัวใจสำคัญในการที่จะมีสุขภาพฟันและช่องปาก ซึ่งการนำหลักการและวิธีการทางทันตกรรมต่างๆ จะสามารถช่วยให้เราสามารถป้องกันการเกิดปัญหาในช่องปากได้สะดวกและดียิ่งขึ้น

• การเคลือบหลุมร่องฟัน สามารถป้องกันการติดของเศษอาหารซึ่งเป็นสาเหตุของปัญหาโรคเหงือกและฟันผุ
• การเคลือบฟันด้วยฟลูออไรด์ป้องกันฟันผุ
• วิธีการลดการเสี่ยงต่อการเกิดฟันผุ
• การให้คำปรึกษาด้านโภชนาการที่เหมาะสม
• การนำวัสดุเรซินสีเหมือนฟันมาใช้ในการป้องกัน
• คำแนะนำเกี่ยวกับสุขอนามัยภายในช่องปาก

เคลือบหลุมร่องฟัน ป้องกันฟันผุ

ฟันกรามด้านบดเคี้ยว โดยเฉพาะฟันกรามที่ขึ้นมาใหม่ๆ จะเป็นบริเวณที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคฟันผุได้มาก เพราะเป็นบริเวณที่มีร่องลึก เป็นที่สะสมของเศษอาหารและคราบจุลินทรีย์ การเคลือบหลุมร่องฟัน ด้วยวิธีการใช้สารคล้ายพลาสติก ปิดทับร่องฟัน จะทำหน้าที่เหมือนเกราะคลุมอยู่บนร่องฟัน ป้องกันร่องฟัน ไม่ให้สัมผัสกับสภาพแวดล้อมที่จะมีผลต่อการเกิดโรคฟันผุ และยังช่วยให้สามารถ ทำความสะอาดฟันที่ด้านบดเคี้ยว ได้ง่ายขึ้น

สารเคลือบร่องฟัน ที่ใช้กันโดยทั่วไป เรียกว่า ซีลแลนท์ (Sealant) มีลักษณะเป็นของเหลว สามารถนำใส่ในร่องฟันได้ และจะแข็งตัวในเวลาไม่นานนัก โดยการใช้สารเคมี หรือใช้แสงช่วยให้แข็งตัว มีคุณสมบัติยึดติดกับผิวฟันได้ดี จึงทำให้มีความคงอยู่ และปิดทับร่องฟันได้นาน

ช่วงเวลาเคลือบร่องฟันที่เหมาะสมที่สุด คือ ช่วงเวลาที่ฟันกรามเพิ่งขึ้นมาใหม่ๆ และนิยมทำกับฟันกรามแท้ซี่แรก เนื่องจากผลการศึกษาพบว่า ฟันกรามแท้ที่ผุส่วนใหญ่คือ ฟันกรามแท้ซี่แรก และมักจะผุในปีแรกที่ฟันขึ้น ดังนั้น การเคลือบร่องฟัน จึงเคลือบในเด็กที่มีอายุประมาณ 6 ปี ซึ่งจะช่วยป้องกันฟันผุในฟันกรามซี่นี้ได้ดี

เคลือบฟันฟลูออไรด์

ฟลูออไรด์ เป็นสารช่วยป้องกัน หรือ ช่วยลดฟันผุได้อย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยทำให้เกิด กระบวนการคืนกลับของแร่ธาตุสู่ผิวเคลือบฟัน มีผลต่อการซ่อมแซมกระบวนการผุเริ่มแรกของฟันที่บริเวณเคลือบฟัน ให้คืนสู่สภาพปกติ และมีผลให้คราบจุลินทรีย์ลดการสร้างกรดที่เป็นอันตรายต่อฟันด้วย

การเคลือบฟันด้วยฟลูออไรด์ จะใช้ฟลูออไรด์ในลักษณะให้สารฟลูออไรด์ได้สัมผัสกับผิวเคลือบฟัน เช่น การแปรงฟันด้วยยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ การใช้ยาบ้วนปากผสมฟลูออไรด์ ซึ่งจะทำให้สภาพของช่องปาก ได้รับสารฟลูออไรด์ในความเข้มข้นต่ำๆ อย่างต่อเนื่อง ช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงเพิ่มให้กับผิวฟันขึ้นได้ โดยเฉพาะการใช้ยาสีฟันผสมฟลูออไรด์นั้น ไม่ควรบีบยาสีฟันใช้ในปริมาณมากเกินไป ให้ใช้เพียงขนาดที่เหมาะสม สำหรับการแปรงฟันแต่ละครั้งก็เพียงพอแล้ว

ในการใช้ฟลูออไรด์ เพื่อป้องกันฟันผุนั้น ต้องมีการควบคุมใช้ในปริมาณที่เหมาะสม ไม่มากเกินความจำเป็น เพราะการได้รับฟลูออไรด์ปริมาณมากๆ ในครั้งเดียว ก่อให้เกิดอันตรายอย่างเฉียบพลันได้

อาหารกับสุขภาพช่องปาก

เราควรรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ เป็นประจำทุกวัน เพื่อสุขภาพ ฟัน เหงือก และร่างกาย
โดยเฉพาะอาหารที่มีแร่ธาตุแคลเซียม ฟลูออไรด์ และแร่ธาตุอื่นๆ ซึ่งเป็นแร่ธาตุที่สำคัญในการเสริมสร้าง กระดูกและฟัน ซึ่งร่างกายจะได้รับโดยการกินอาหารพวกเนื้อสัตว์ ไข่ นม ปลาที่กินได้ทั้งกระดูก ผักสีเขียว และผลไม้ต่างๆ

การเลือกรับประทานอาหาร

จะเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์อย่างเดียว คงไม่เป็นการเพียงพอ ควรคำนึงถึงลักษณะของอาหารด้วย เช่น

• รูปแบบของอาหาร อาหารที่ได้จากธรรมชาติ โดยตรงจากผัก ผลไม้ จะมีความหวานและติดฟันน้อยกว่าอาหารที่สังเคราะห์หรือสกัด เช่น ลูกอม ชอกโกแลต น้ำอัดลม น้ำหวาน เป็นต้น
• ความอ่อนนิ่มของอาหาร อาหารที่นิ่มๆ จะใช้แรงบดเคี้ยวเพียงเล็กน้อย เช่น ขนมปัง ขนมเค้ก จะติดฟันได้ง่าย ทำให้เกิดฟันผุได้
• อาหารรสเปรี้ยว มีกรดเป็นส่วนผสมอยู่ด้วย ทำให้ฟันกร่อน เกิดอาการเสียวฟัน ควรงดอาหารประเภทนี้ หรือรับประทานแต่น้อย เพื่อสุขภาพฟันที่แข็งแรง

พฤติกรรมที่มีผลเสียต่อสุขภาพช่องปาก

พฤติกรรมที่ไม่ควรปฏิบัติ เพราะจะมีผลเสียต่อสุขภาพช่องปากและฟัน

1. การรับประทานอาหารประเภทน้ำตาล การกินจุบกินจิบ ไม่เป็นมื้อ มีโอกาสเกิดฟันผุได้ง่าย
2. การไม่แปรงฟันหลังอาหาร เกิดการตกค้างของเศษอาหาร ตามร่องฟัน ซอกฟัน เกิดฟันผุ และเหงือกอักเสบง่าย
3. การกัดแทะสิ่งของต่างๆ หรือการใช้ฟันผิดประเภท เช่น ใช้เปิดขวดน้ำอัดลม การใช้ฟันกัดสิ่งของต่างๆ ทำให้ฟันยื่น บิ่นแตก ฟันเก
4. การสูบบุหรี่จัด การดื่มแอลกอฮอล์ ซึ่งนอกจากจะมีผลเสียต่อสุขภาพแล้ว ยังอาจทำให้สภาพช่องปากเกิดการเปลี่ยนแปลง อ่อนแอลง มีแนวโน้มเกิดความผิดปกติต่อเหงือกและฟัน หรือเนื้อเยื่ออื่นในช่องปากได้