ภาวะปากแห้งคืออะไร รู้จักอาการ พร้อมวิธีป้องกัน

ภาวะปากแห้ง น้ำลายน้อย คืออะไร

ภาวะปากแห้งเหตุน้ำลายน้อย หรือ Xerostomia เกิดได้จากหลายสาเหตุที่ทำให้การไหลของน้ำลายลดลง โดยอาจเกิดจากพยาธิสภาพของต่อมน้ำลาย การสูญเสียน้ำ และแร่ธาตุในร่างกาย ภาวะขาดน้ำ ผู้ป่วยสูงอายุ การสูบบุหรี่ การได้รับรังสีรักษามะเร็งบริเวณศีรษะ และใบหน้า ทำให้ต่อมน้ำลายสูญเสียการทำหน้าที่ เนื่องจากต่อมน้ำลายมักอยู่ในบริเวณที่ได้รับรังสี และเซลล์ของต่อมน้ำลายเป็นเซลล์ที่ไวต่อรังสีมาก การทำเคมีบำบัดในการรักษามะเร็ง โรคทางระบบต่างๆ

นอกจากนี้อาการปากแห้งอาจจะเกิดจากผลข้างเคียงของยาที่ผู้ป่วยได้รับในการรักษาโรคทางระบบอื่นๆ ได้อีกด้วย เพราะฉะนั้นในช่องปากน้ำลายจึงเป็นสิ่งที่สำคัญอย่างหนึ่งที่ขาดไม่ได้ น้ำลายเป็นสารคัดหลั่งที่สร้างจากต่อมน้ำลาย แล้วขับเข้าไปในปากทางท่อน้ำลาย มีส่วนประกอบของสารต่างๆ หลายชนิดที่ช่วยรักษาสภาพของช่องปากและฟัน ให้อยู่ในสภาวะปกติ มีบทบาทสำคัญที่ช่วยในการย่อยอาหาร ช่วยหล่อลื่นอวัยวะในช่องปาก ป้องกันไม่ให้ปากแห้ง ช่วยในการเคลื่อนไหวของลิ้น ช่วยให้พูดชัดถ้อยชัดคำ เป็นไปตามธรรมชาติ รักษาสมดุลในช่องปาก และผิวฟัน นอกจากนี้ยังมีบทบาทในการต้านจุลชีพในช่องปาก และระบบทางเดินอาหาร

สาเหตุของอาการปากแห้งมีอะไรบ้าง?

อาการปากแห้งจะเกิดขึ้นเวลาที่ต่อมน้ำลายในปากผลิตน้ำลายออกมาไม่เพียงพอต่อการทำให้ภายในช่องปากเปียกแฉะอยู่เสมอ ซึ่งการที่ต่อมน้ำลายทำงานผิดปกติอาจเป็นผลมาจากสิ่งเหล่านี้

ลักษณะอาการปากแห้งเป็นแบบไหน

อาการปากแห้งที่พบทั่วไปในชีวิตประจำวัน มักเกิดจากภาวะขาดน้ำหรือความวิตกกังวล แต่อาการปากแห้งที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง อาจเป็นสัญญาณของโรค และการเจ็บป่วยบางชนิด โดยอาจมีอาการอื่นๆ ที่เกิดขึ้นร่วมด้วยและพบได้บ่อยโดยมีลักษณะดังนี้

• มีความรู้สึกปากเหนียว และแห้ง
• หิวน้ำบ่อยๆ
• มีความรู้สึกเจ็บภายในปาก มีความรู้สึกเจ็บบริเวณมุมปาก หรือมุมปากมีอาการผิวแตก รวมทั้งริมฝีปากมีอาการแห้งแตก
• มีความรู้สึกคอแห้ง
• มีความรู้สึกแสบร้อนภายในปาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณลิ้น
• ลิ้นมีอาการแห้ง และแดง
• มีปัญหาในการพูด รวมทั้งในการรับรส การเคี้ยว และการกลืนอาหารด้วย
• มีอาการแสบคอ เจ็บคอ และจมูกแห้ง
• มีกลิ่นปาก

วิธีการรักษาอาการน้ำลายน้อย ปากแห้ง

ถ้าคิดว่าอาการปากแห้งนั้นเกิดจากการใช้ยาบางชนิด ควรปรึกษาแพทย์ที่ทำการรักษาอาจจะต้องมีการปรับการรับประทานยา หรือเปลี่ยนไปใช้ยาที่ไม่ก่อให้เกิดอาการปากแห้งแทน นอกจากนี้แพทย์อาจจะเขียนใบสั่งน้ำยาบ้วนปาก เพื่อช่วยฟื้นฟูความชุ่มชื้นในช่องปาก ซึ่งถ้าน้ำยาบ้วนปากชนิดนั้นไม่ช่วยให้อาการดีขึ้น แพทย์ก็อาจให้คุณกินยาซาลาเจน (Salagen) ซึ่งจะช่วยกระตุ้นให้ร่างกายผลิตน้ำลายออกมา และคุณสามารถกระตุ้นให้มีน้ำลายไหลออกมามากขึ้นได้ ด้วยวิธีการดังต่อไปนี้

• ดูดอมลูกกวาดที่ไม่มีส่วนผสมของน้ำตาล หรือเคี้ยวหมากฝรั่งที่ไม่มีส่วนผสมของน้ำตาล
• ดื่มน้ำเยอะ ๆ เพื่อช่วยให้ปากคงความชุ่มชื้นอยู่เสมอ
• แปรงฟันโดยใช้ยาสีฟันที่ผสมฟลูออไรด์ ใช้น้ำยาบ้วนปากที่ผสมฟลูออไรด์ และไปพบทันตแพทย์อย่างสม่ำเสมอ
• หายใจทางจมูก และหลีกเลี่ยงการหายใจทางปากให้มากที่สุดเท่าที่จะมากได้
• ติดตั้งเครื่องทำไอน้ำไว้ในห้อง เพื่อช่วยเติมความชุ่มชื้นให้กับอากาศภายในห้องนอน
• ใช้น้ำลายเทียมที่หาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป

โรคแทรกซ้อน จากอาการ “ปากแห้ง”

ถ้าใครมีปริมาณน้ำลายไม่พอเพียง และมีอาการปากแห้ง ก็นำไปสู่โรคแทรกซ้อนต่อไปนี้ได้

• มีปัญหาคราบฟัน ฟันผุ และโรคเหงือกเพิ่มขึ้น
• มีอาการเจ็บในช่องปาก
• ติดเชื้อราในช่องปาก
• เจ็บบริเวณมุมปากรวมทั้งมีอาการแห้งแตก หรือมีอาการริมฝีปากแห้ง
• ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ เนื่องจากมีปัญหาในการเคี้ยว และกลืนอาหาร
• อาการปากแห้งอาจทำให้การใส่ฟันปลอมเป็นไปอย่างยากลำบาก

A title

Image Box text

A title

Image Box text

A title

Image Box text